Cây vầu thường mọc ở những vùng núi, độ ẩm cao, mưa nhiều. Cây cao khoảng 20m, thân non có màu xanh nhạt, khi già chuyển sang xanh xám, được dùng làm bột, đồ thủ công, tăm xỉa răng và vật liệu xây dựng.
Măng đắng ở vùng núi Maosen (Langsang), thân non của cây trầu, được làm thành món ăn phổ biến của cư dân vùng cao.
Cây đắng trưởng thành mọc tự nhiên. Ảnh: Nguyễn Minh Chuyên .
Cuối xuân là lúc mưa giông ập đến. Gặp thời tiết ấm, đất ẩm, lần này qua đất mềm và nảy chồi. Chồi đẹp nhất là khi chồi gai mọc cao vài inch và ẩn mình dưới những chiếc lá rụng.
Những cung thủ có kinh nghiệm thường đi chân trần trong các bụi cây trong rừng, quét sạch lá thối để tìm chồi đang phát triển. . Họ dễ dàng cảm thấy cú đánh thấp như đâm vào chân. Sau khi cây măng được phát hiện, người dân dùng đầu hoặc lưỡi mai để trồng trọt. Có khi cá măng nặng tới 3 kg.
Cư dân miền núi không bao giờ lo đói, khát khi vào rừng. Dùng dao chặt phần gốc măng, khoét lỗ, nhai nát, vị ngọt, thơm, no, đã khát.
Ngoài “đào”, nhiều người còn tự nhủ vào rừng “hái măng”. . Tuy nhiên, hình dáng này chỉ phù hợp với loại măng thường mọc cao và chỉ ăn được phần ngọn. Không ai hái măng, vì khi lên đỉnh ăn sẽ rất đắng.
Măng đắng mọc dưới đất. Nhiếp ảnh: Nguyễn Minh Chuyên .
Trong gia đình có hai loại đồng dao đẻ ra măng đắng và măng ngọt. Bạn phải cẩn thận quan sát sự khác biệt giữa chúng.
“Nếu thấy rễ búp có nhiều vết tím trên bìa là măng đắng. Măng đắng càng đắng, măng đắng mọc sớm hơn măng mềm và được người sành ăn săn lùng. Giá của vỏ bắt đầu từ mỗi” Ông Nguyễn Minh Chuyên, Trưởng phòng Quản lý khu du lịch Maosen, chia sẻ: – Với măng đắng, người ta có thể chế biến nhiều món ăn hấp dẫn như xào, luộc, rang, quay, Nhưng nó còn ngon hơn cả canh măng Thịt ba chỉ xào chua cay
Nòi nuôi lợn từ lâu, con nào nặng hơn một tạ, để dành làm thịt cho Tết sau. Phần hun khói ăn dần .
Tô cơm gồm thịt lợn hun khói xào măng đắng, rau luộc, canh gà kho gừng Ảnh: Nguyễn Minh Chuyên .—— Thịt ba chỉ, thịt vai dài nửa mét được tẩm ướp , Hùng trên bếp củi để sấy khô, ngửi mùi khói độc đáo, sau đủ ngày lớp da se lại, lớp mỡ trong suốt thì bạn ngâm vào nước ấm để loại bỏ lớp bồ hóng rồi thái chỉ , Sau đó xào với măng tươi, sả, hoặc cần tỏi để ăn rất ngon.
Nếu có cơ hội, bạn nên đến khu đất canh tác trong rừng, vận chuyển cây giống về trồng, khi đói thì bạn Bữa trưa, bữa tối bạn có thể ăn măng, thịt ba chỉ, canh rau rừng thì càng thú vị và phong phú, ông Chuyên cho biết: “Món ăn hàng ngày chân chất, giản dị như người dân miền núi.
Ngoài Lơn Sơn, măng đắng mọc tự nhiên và phổ biến rộng rãi ở các tỉnh Hà Giang, Thun Quang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lào Cai, Yên Bái …
Nguyễn Minh Chuyên-Huỳnh Phương